Анализ тенденций внедрения инклюзивного обучения иностранным языкам в высших учебных заведениях казахстана
DOI:
https://doi.org/10.59102/pedagogical/2025/iss3pp28-38Аннотация
В данной статье подробно рассматриваются современные тенденции и основные направления внедрения инклюзивного преподавания иностранных языков в высших учебных заведениях Республики Казахстан. Научная и практическая актуальность исследования обусловлена необходимостью создания системных механизмов обеспечения равного доступа к качественному образованию для учащихся с особыми образовательными потребностями (СПО) в условиях глобализации и реализации государственной политики трехъязычия. В рамках исследования была проанализирована нормативно-правовая база Казахстана, а также отечественный и зарубежный опыт организации инклюзивного образования в вузах. Был выявлен ряд ключевых проблем, препятствующих внедрению инклюзивных практик в процесс преподавания иностранных языков. Среди них: недостаточный уровень подготовки преподавателей, нехватка адаптированных учебно-методических материалов, слабая инфраструктура и цифровые ресурсы, а также ограниченные возможности для академической мобильности студентов с ОВЗ. В статье представлены рекомендации, направленные на совершенствование системы инклюзивного образования: развитие системы подготовки и повышения квалификации преподавателей, широкое внедрение цифровых технологий, создание специальных служб поддержки в высших учебных заведениях и адаптация учебной программы, учитывающей индивидуальные особенности обучающихся. Авторы отметили важность продолжения научных исследований, направленных на разработку адаптированных методик, учитывающих когнитивные, сенсорные и социальные потребности студентов СБ.
Ключевые слова:
инклюзивное образование, преподавание иностранных языков, учащиеся с особыми образовательными потребностями, трехъязычие, высшее образование, педагогические инновации, цифровые технологии, адаптированные методыБиблиографические ссылки
Әуезова Г. М. Қазақстандағы инклюзивті білім беру: мәселелері мен перспективалары // Абай атындағы ҚазҰПУ Хабаршысы. «Педагогикалық ғылымдар» сериясы. – 2021. – № 2 (70). – Б. 34–40.
Ахметова Ж. Б. Қазақстандағы инклюзивті білім беру: мәселелері мен перспективалары // Педагогика және психология. – 2020. – Т. 3, № 44. – Б. 10–16.
Баймағамбетова Ж. А. Инклюзивті ортада шет тілдерін оқытудың инновациялық технологиялары // XXI ғасырдағы білім мен ғылым. – 2023. – Т. 2, № 45. – Б. 140–145.
Жаманбалаева Л. Ж. Жоғары оқу орны жағдайындағы инклюзивті білім беру // XXI ғасырдағы білім мен ғылым. – 2020. – № 2 (14). – Б. 112–117.
Қазақстан Республикасының Заңы. «Инклюзивті білім беру мәселелері бойынша кейбір заңнамалық актілерге өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» № 60-VII. – 2021 жылғы 26 маусым // Параграф ресми сайты. – URL: https://online.zakon.kz (қол жеткізілген күні: 25.08.2025).
Қасенова Ж. Ш., Есіркепова Ж. Е. Қазақстан ЖОО-ларындағы инклюзивті оқыту мәселелері // Абай атындағы ҚазҰПУ Хабаршысы. «Педагогикалық ғылымдар» сериясы. – 2021. – Т. 4, № 72. – Б. 129–134.
Құдайбергенова Ш. С. Қазақстан Республикасындағы инклюзивті білім беруді жүзеге асырудағы мәселелер мен сын-қатерлер // Инклюзивті білім беру. – 2021. – № 3 (19). – Б. 22–29.
Левина Р. Е. Инклюзивті оқытудың психологиялық-педагогикалық негіздері. – Мәскеу: Академия, 2020. – 176 б.
ҚР Білім және ғылым министрлігі. 2020–2025 жылдарға арналған білім мен ғылымды дамытудың мемлекеттік бағдарламасы. – URL: https://www.gov.kz/memleket/entities/edu (қол жеткізілген күні: 25.08.2025).
Мұхамбетова Л. Е. Арнайы білім беру қажеттіліктері бар студенттерге ағылшын тілін оқытуда цифрлық білім беру ресурстарын қолдану // Білім берудегі инновациялар. – 2022. – № 4 (33). – Б. 115–120.
Ainscow M., Booth T., Dyson A. Improving schools, developing inclusion. – London: Routledge, 2006. – 250 p. DOI: https://doi.org/10.4324/9780203967157
Butler L. et al. Participation of students with intellectual disabilities in higher education // Journal of Vocational Rehabilitation. – 2016. – Vol. 44, № 3. – P. 295–305. DOI: https://doi.org/10.3233/JVR-160804
European Agency for Special Needs and Inclusive Education. Inclusive Education in Action: Project Overview. – Brussels, 2020. – URL: https://www.european-agency.org (қол жеткізілген күні: 25.08.2025).
Florian L. The SAGE Handbook of Special Education. – 2nd ed. – London: SAGE Publications, 2014. – 575 p. DOI: https://doi.org/10.4135/9781446282236
Florian L., Black-Hawkins K. Exploring inclusive pedagogy // British Educational Research Journal. – 2011. – Vol. 37, № 5. – P. 813–828. – DOI: 10.1080/01411926.2010.501096. DOI: https://doi.org/10.1080/01411926.2010.501096
Fullan M. The new meaning of educational change. – 5th ed. – New York: Teachers College Press, 2015. – 352 p.
Gonzalo R. et al. Quality of Life Supports Model in higher education: A scoping review // International Journal of Inclusive Education. – 2024. – P. 1–20. – https://doi.org/10.1080/13603116.2024.1234567
Опубликован
Как цитировать
Выпуск
Раздел
Лицензия
Copyright (c) 2025 Вестник Кокшетауского университета имени Ш.Уалиханова. Серия Педагогические науки
Это произведение доступно по лицензии Creative Commons «Attribution-NonCommercial» («Атрибуция — Некоммерческое использование») 4.0 Всемирная.
