ЖАСТАРДЫҢ МАШЫҚСЫЗ СӨЙЛЕНГЕН СӨЗДЕРІНІҢ ТІЛДІК ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ (НУ және СДУ студенттерінің сөзіне талдау)
Аннотация
Жас ұрпақтың тілі алдыңғы буынның тілін қайталайды және тілдің жалпы даму заңдылығы бойынша қысқартылады, үнемделеді. Ал басқыншы тілдің шылауында болса, сол тілдердің ықпалына ұшырайды. Көптілділік кеңістігі кеңейіп жатқан бүгінгі әлемде бұл жиі кездесетін құбылысқа айналды. Осыған орай мақалада бүгінгі қазақ жастарының тілі алдыңғы буынның тілін қалай қайталай қолданатынын және жалпы тілдердің даму заңдылығы бойынша қалай қысқартылып, үнемделіп отырғанын, сондай-ақ басқыншы орыс, ағылшын тілдерінің шылауымен қандай оң және теріс өзгерістер, үдерістер жүріп жатқанын зерттеу үшін еліміздің таңдаулы жоғары оқу орындары – Назарбаев университеті мен Сүлейман Демирель университеті студенттерінің машықсыз сөйленген сөздеріне талдау жасалды. Кешенді талдауда студенттердің әлеуметтік мәртебесі, мамандығы, тілдік және білім алған ортасы есепке алына отырып, алдын ала берілген ортақ тақырыпқа қатысты еркін сөйлеу алаңындағы сөздері қарастырылады. Талдау тақырыптың жалпы ашылу мазмұны мен әр сөйлеуші студент сөзінің құрылымын қоса ала отырып жасалады. Және сөз синтаксистік, фонетикалық, морфологиялық тұрғыда талданады.
Ключевые слова:
жастар тілі, шаршы сөз, басқыншы тіл, сөйлеу тіліБиблиографические ссылки
Амиров Р., 1972. Особенности синтаксиса казахской разговорной речи. Алма-Ата, 180 с.
Бубнова Г.И., Гарбовский Н.К., 1991. Письменная и устная коммуникация. Синтаксис и
просодия. Москва: МГУ. 272 с.
Беликов В.И., Крысин Л.П., 2001. Социолингвистика. Москва: Рос. гос. гум. ун-т. 315 с.
Земская Е.А., Китайгородская М.В., Ширяев Е.Н., 1981. Русская разговорная речь. Общие
вопросы. Словообразование, синтаксис. Москва: Наука. 276 с.
Кудеринова К.Б., 2016. Ауызекі сөйлеу тілін зерттеудің маңызы // БҚМУ Хабаршысы. №4,
-211бб.
Кудеринова К.Б., 2008. Қазіргі қазақ әдеби тілінің сипаты // Тілтаным. №2, 25-32 бб.
Кудеринова К.Б., 2010. Қазіргі ауызша әдеби тілдің өзіндік ерекшеліктері // «Мәдениеттер
тоғысындағы тіл, әдебиет және аударма мәселелері» атты Сүлейман Демирель атындағы
университет ұйымдастырған халықаралық ғылыми-теориялық конференция
материалдары. Алматы, 25-27сәуір, 342-344бб.
Лурия А.Р., 2002. Письмо и речь. Нейролингвистическая исследования. Москва. 342 с.
Львов М.Р., 2002. Основы теории речи. Москва. 248 с.
Русская разговорная речь. Фонетика. Морфология. Лексика. 1983. Москва: Наука. 236 с.
Сыздық Р., 2014. Ауызша дамыған әдеби тіл. Алматы: Дайк-Пресс. 242б.
Щерба Л.В., 1957. Избранные работы по русскому языку. Москва. 189 с.
David Crystal, 2000. Language death. Cambridge: Cambridge University Press. P.208.
Jean Aitchison, 2001. Language Change: Progress or Decay? 3rd ed. Cambridge University
Press
Harriet Joseph Ottenheimer, 2009. The Anthropology of Language: An Introduction to
Linguistic Anthropology, 2nd ed. Wadswor
Опубликован
Как цитировать
Выпуск
Раздел
Лицензия
Copyright (c) 2022 Bulletin of Shokan Ualikhanov Kokshetau University Philological Series
Это произведение доступно по лицензии Creative Commons «Attribution-NonCommercial» («Атрибуция — Некоммерческое использование») 4.0 Всемирная.
