ҚАЗАҚ ЗАҢГЕРЛІК ДИСКУРСЫНЫҢ ҚАЛЫПТАСУЫ
Аннотация
Мақалада қазақ заңгерлік дискурсының қалыптасуына негіз болған дереккөздер сараланып,қ азақ заңгерлік дискурсының қалыптасуына негіз болған халқымыздың әдет-ғұрып нормалары қарастырылады. Олардың заңгерлік ерекшеліктері адамгершілік нормалары тұрғысынан ашылады. Қазақ даласындағы құқықтық мәдениеттің қалыптасуындағы билер рөлі мен қызметі анықталады. Қазақ заңгерлік дискурсында билік айтудың басты мақсаты әділ кесім жасау және екі жақты татуластыру ретінде зерделенеді. Қазақтың заңгерлік дискурсының қалыптасуына хандық дәуірдегі әдет-ғұрып нормалары, Дала заңдарына Шыңғыс ханның «Жасағы», Қасым ханның «Қасқа жолы», Есім ханның «Ескі жолы» және Тәуке хан дәуірінде қабылданған «Жеті жарғы» заңдары негіз болған. Қазақ заңгерлік дискурсындағы «Бітім», «Береке», «Салауат» ұғымдары әділ кесім жасаудың қоғамдық негіздері болды. Қазақ заңгерлік дискурсының мазмұнында ел бірлігін, адамгершілікті сақтауға бейімделген ережелер басым болды.
Ключевые слова:
қазақ заңгерлік дискурсы, әдет-ғұрып нормалары, құқықтық мәдениет, дала заңы, би, билік кесім, билер сотыБиблиографические ссылки
Қазақтың ата заңдары. Т.І. Алматы, 2005. – 457 б.
Зиманов С.З. Қазақ құқығын бағалау тарихы туралы // Қазақтың Ата Заңдары. 10 т. – Алматы: Жеті жарғы, 2004. – Т. 2. – 460 б.
Кенжалиев З. Көшпелі қазақ қоғамындағы дәстүрлі мәдениеті. – Алматы: Жеті жарғы, 1997. – 192 б.
Уәлиханов Ш.Ш. Шығармаларының бес томдық жинағы. – Алматы,1985, 4-том, – 348 б.
Құнанбайұлы А. Қара сөздер. –Алматы: Шабыт, 2022. –128 б.
Құдайбердіұлы Ш. Би һәм билік туралы//Негимов С. Шешендік өнер. –Алматы, 1997 –192–195 б.
Қыр баласы. Тағы да һәм билік туралы. «Қазақ» газеті. 1914, №50. 14 ақпан.
Кәрібаев Б. Қазақ хандары. Алматы: Сардар, 2014. –587 б.
Артықбаев Ж.О. Жеті Жарғы. – Алматы:Заң әдебиеті, 2004, – 150 б.
Созақбаев С. Тәуке хан. Жеті жарғы. –Алматы: Санат, 1994. – 275 б.
Өсерұлы Н. Шариат. –Алматы: Қайнар, 1996. –352 б.
Опубликован
Как цитировать
Выпуск
Раздел
Лицензия
Copyright (c) 2023 Bulletin of Shokan Ualikhanov Kokshetau University Philological Series
Это произведение доступно по лицензии Creative Commons «Attribution-NonCommercial» («Атрибуция — Некоммерческое использование») 4.0 Всемирная.
