СӨЗ ЭТИКЕТІНІҢ ТІЛДІК ҚАТЫНАСТАҒЫ ҚЫЗМЕТІ
Аннотация
Тіл білімінде сөз этикетінің қызметіне қатысты зерттеу жұмыстарын жүргізген А.Қобыланова, Н.Уәлиұлы, А.Сейсенова т.б. ғалымдардың пікір-тұжырымдары мен еңбектері мақаланың негізгі дереккөзіне айналған. Авторлар бүгінгі уақытта қарым-қатынас моделін құруға қажетті өзекті мәселелерді қозғап отыр. Адамдар арасында байланыс орнату үшін, сонымен бірге сол байланысты жалғастыру үшін этикет сөздердің қызметін, қолданылу орнын білу керек. Жазушылардың этикет сөздерін қолдануына қарай шығарма кейіпкерлерінің әлеуметтік мәртебесін, жасын, қызмет орнын көре аламыз. Осы арқылы сөз этикетінің қызметі арқылы қарым-қатынасын барысын нақтылауға, әңгіменің ары қарай қалай өрбитіндігін нақты мысалдар арқылы көрсете аламыз. Этикет сөз бірліктерінің халық өмірімен, мәдениетімен тығыз байланысты екені дәлелденеді. Зерттеуде баяндау әдісі, ғылыми теориялық тұжырымдарға сүйене отырып талдау, сипаттау әдістері қолданылды. Мақаланың ғылыми жаңалығы: қазақ тіліндегі сөйлеу этикетінің жасалу жолдары көрсетілді және көркем шығармалардан алынған мысалдар арқылы негізгі қызметтеріне тоқталып, психолингвистикалық аспектілері анықталды. Мақаланың негізгі зерттеу аспектісі сөз этикетінің тілдік қатынастағы қызметтерін анықтау болып табылады, дәлелді болуы үшін көркем шығармалардан мысалдар келтірілді.
Ключевые слова:
сөз этикеті, қарым-қатынас, әдептілік, байланыс, реттеуіш, сезім-күй, сыпайылықБиблиографические ссылки
Қобыланова А. Қазақ сөз этикеті. – Алматы: Жоғары Аттестациялық Комиссияның баспа орталығы, 2001. – 123 б.
Уәлиев Н. Сөз мәдениеті. – Алматы: Мектеп, 1984. – 120 б.
Киселева Л.А. Вопросы теории речевого воздействия. – Ленинград, 1978. – 145 с.
Ысқақ Қ. Қоңыр күз еді. Әңгіме, повесть, роман. – Алматы: Атамұра, 2003. – 256 бет.
Шаймерденов С. Битабар Балуан. Повестер. – Алматы: Атамұра, 2004. – 272 бет.
Нұршайықов Ә. Ақиқат пен аңыз: роман-диалог / Қарағанды: «Qasymбаспа үйі», 2021. – 686 б.
Мұстафин Ғ. Шығанақ. Роман. – Алматы: Атамұра, 2013. – 208 бет.
Жұмаділов Қ. Бір ғана ғұмыр. Әңгімелер –Алматы: Атамұра, 2004. – 352 бет
Байтұрсынұлы А. Тіл тағылымы. — Алматы: Білім, 1992. — 28-б
Сыздық Р. Сөз сазы. Сөзді дұрыс айту нормалары. – Алматы: Жазушы, 1983. – 267 б.
Асылов Ұ., Нұсқабайұлы Ж. Әдеп. – Алматы: Рауан, 1998. – 270 б.
Қапасова Б.Қ. Тіл мәдениеті: Шешендік өнер: Оқулық. – Алматы, 2014. – 224 бет.
Кромер Э.В. Особенности стилизации разговорной речи в художественном тексте. // АКД. Москва, 1988. – 24 с.
Кәсіби қазақ тілі. Оқу құралы./ К.М.Кужукеева, А.С.Салькина - Қостанай: А.Байтұрсынов атындағы ҚМУ, 2016.- 97 б. ISBN 978-601-7481-41-4.
Опубликован
Как цитировать
Выпуск
Раздел
Лицензия
Copyright (c) 2022 Bulletin of Shokan Ualikhanov Kokshetau University Philological Series
Это произведение доступно по лицензии Creative Commons «Attribution-NonCommercial» («Атрибуция — Некоммерческое использование») 4.0 Всемирная.
